Chcesz poprawić swoją komunikację interpersonalną? Skorzystaj ze wskazówek psychoterapeuty.
Komunikacja interpersonalna to obecnie bardzo modne pojęcie, ale samo zjawisko towarzyszy człowiekowi od zawsze. Dotyczy różnych aspektów komunikowania z innymi ludźmi – m.in. rozumienia ich, budowania z nimi relacji, proszenia ich o pomoc, odmawiania ich prośbom.
Dlaczego komunikacja interpersonalna to taka ważna umiejętność?
Osoby o wysokich kompetencjach w zakresie komunikowania się są postrzegane jako otwarte i przyjazne. Łatwiej je rozumiemy, a przez to chętniej sięgamy po ich wsparcie. Umiejętność komunikacji sprzyja budowaniu harmonijnych relacji, pozwala poszerzać wiedzę o doświadczenia innych ludzi, ułatwia osiąganie celów, a także sprzyja sukcesom w życiu zawodowym.
Komunikacja interpersonalna pomaga w życiu codziennym, np. w załatwieniu sprawy w urzędzie, w skorzystaniu z pomocy sąsiada w czasie urlopu czy w kupieniu mieszkania na kredyt. Dzięki kompetencjom z tego obszaru możemy oferować wsparcie znajomym przeżywającym trudne momenty życia. Możemy także zweryfikować informacje o ekipie remontowej angażowanej do wykończenia mieszkania lub dotrzeć do rzetelnego biura podróży, gdy planujemy wakacje.
Dobra komunikacja umożliwia budowanie i utrzymywanie relacji z ludźmi, np. zawieranie przyjaźni czy rozwiązywanie konfliktów w małżeństwie. Zdolności komunikacyjne rodziców pomagają utrzymać kontakt z buntującym się nastolatkiem i ustalić z nim zasady wspólnego życia. Dojrzała komunikacja interpersonalna to także zdolność do ujawniania różnic, wyrażania sprzeciwu, prowadzenia dyskusji i uznawania odmiennego stanowiska. Wiadomo, że relacje to też emocje, a więc komunikacja w relacji interpersonalnej pozostawia przestrzeń na wyrażanie własnych uczuć oraz uznanie emocji drugiej osoby.
Komunikacja interpersonalna jest również niezbędna w pracy, aby np. zrozumieć i odpowiedzieć na potrzeby klientów, sygnalizować oczekiwania w zakresie własnego rozwoju, odmawiać pracy ponad możliwości, współpracować w zespole. Umiejętności komunikacyjne doskonalą nie tylko osoby wykonujące takie zawody jak lekarz, psycholog, prawnik, coach, ale również agenci nieruchomości, menedżerowie, rekruterzy, liderzy zespołów, przedstawiciele handlowi, trenerzy sportowi i wiele innych osób… Trudno wyobrazić sobie też sukces zawodowy osoby prowadzącej własną firmę bez silnych kompetencji interpersonalnych, bo jak inaczej można zdobyć klientów, negocjować z dostawcami, sprawnie zarządzać zatrudnionymi pracownikami?
Co sprawia największą trudność w komunikacji interpersonalnej?
Z wielu badań oraz z mojego doświadczenia jako psycholog i coach wynika, że większość ludzi ma znacznie większe problemy ze słuchaniem innych niż z komunikowaniem swoich opinii czy potrzeb. A tymczasem skuteczna komunikacja interpersonalna opiera się w dużej mierze na umiejętności uważnego słuchania.
Uważne słuchanie odbywa się na trzech płaszczyznach:
- wizualnej – mimika twarzy, kontakt wzrokowy, potakiwanie głową, otwarta postawa ciała – celem tych zachowań jest wyrażenie zainteresowania rozmówcą,
- werbalnej– stawianie pytań, doprecyzowywanie wątpliwości, parafrazowanie ważnych wypowiedzi, wyrażanie własnego stanowiska (zarówno zgody, jak i sprzeciwu) – wszystko to wykonuje się po to, by odnieść się do treści poruszanej przez rozmówcę,
- emocjonalnej – skupienie, koncentracja, emocjonalne dostosowanie się do wypowiedzi rozmówcy.
Jak stać się dobrym słuchaczem?
Najważniejszą radą, jakiej mogę Ci udzielić to: ucz się słuchać całym sobą!
- Ćwicz utrzymywanie koncentracji w czasie rozmowy. Podążaj za wątkiem. Słuchaj uważnie wszystkich wypowiedzi Twojego rozmówcy. Bądź świadomy tego, co wywołuje Twoje zainteresowanie, aprobatę, a co sprzeciw.
- Zwróć uwagę na reakcje rozmówcy – jego gesty, mimikę, ton głosu. Zastanów się, co czuje, gdy do Ciebie mówi. Zaakceptuj jego przeżycia i wyrażane emocje. Okaż mu swoje zrozumienie. Rozważ, co Ty czujesz, słuchając jego wypowiedzi.
- Dopytuj o więcej informacji, jeśli chcesz zrozumieć coś lepiej.
- Stosuj parafrazy i podsumowania, by pokazać, że usłyszałeś i zrozumiałeś rozmówcę. Dasz mu tym samym również szansę na sprostowanie, gdyby pojawiło się jakieś niezrozumienie lub wątpliwość.
- Rób notatki, gdy jesteś w sytuacji takiej jak rekrutacja, wizyta w urzędzie czy spotkanie z klientem. Nie tylko zapamiętasz więcej, ale po pewnym czasie wrócisz do tych aspektów, które okazały się ważne lub interesujące.
- Wyeliminuj dystraktory, czyli różne „przeszkadzacze”. Zależnie od okoliczności, może ich być bardzo wiele. Aby ułatwić komunikację, zaproponuj spokojne miejsce do rozmowy, wyłącz telewizor lub radio, nie odbieraj telefonu w czasie dyskusji. Czasem warto nawet odłożyć rozmowę i poczekać na lepsze warunki niż rozmawiać w czasie jazdy samochodem lub w centrum handlowym. Dbając o okoliczności rozmowy, pokazujesz drugiej osobie, że jest ważna. Udowadniasz jej, że naprawdę chcesz dobrze usłyszeć i zrozumieć to, co ma Ci do powiedzenia.
- Słuchaj nie tylko uszami, ale też oczami i sercem.
Kiedy skorzystać z profesjonalnej pomocy (psycholog, psychoterapeuta)?
W swojej pracy jako psychoterapeuta często rozwiązuję z moimi pacjentami problemy wynikające z braku umiejętności komunikacji interpersonalnej. Zazwyczaj po pomoc zgłasza się osoba, która próbowała już na wiele sposobów rozwiązać swój problem, ale bezskutecznie. Są to osoby, które przeczytały liczne poradniki psychologiczne, wdrażały w swoim życiu porady psychologa zamieszczane w gazetach, słuchały wywiadów z profesjonalnymi psychoterapeutami, brały udział w szkoleniach lub warsztatach rozwijających zdolność komunikacji. A wszystkie te wysiłki nie przynosiły pożądanych rezultatów.
Gdy podejmowane we własnym zakresie starania nie przynoszą efektów, warto skorzystać z konsultacji u dobrego psychoterapeuty. W czasie takiej rozmowy można przyjrzeć się bliżej własnym ograniczeniom, poznać ich źródła, uświadomić sobie mechanizmy rządzące zachowaniami, a także wprowadzić istotne zmiany w swoim życiu. Psychoterapia jest bardzo skutecznym sposobem pokonania trudności w komunikacji z ludźmi. Przepracowanie własnych ograniczeń daje szansę na nowe, bardziej satysfakcjonujące życie.
Chcesz budować satysfakcjonujące związki z bliskimi? Pragniesz zwiększyć swoje szanse zawodowe? Czujesz, że musisz nauczyć się lepiej komunikować swoje potrzeby i opinie?
Zapraszam Cię na konsultację psychologiczną, coaching lub psychoterapię, podczas których lepiej poznasz siebie i odnajdziesz swój sposób na poprawę życia osobistego i zawodowego.
Anna Pabiańczyk-Kulka
Psychoterapeuta Kraków, Tarnów
Psychoterapia online