Równowaga między życiem zawodowym a osobistym to nie ograniczanie godzin pracy, ale dbanie o satysfakcję z życia

Wysyłasz na szkolne przedstawienie swojego dziecka kogoś w zastępstwie, bo nie chcesz wziąć dnia wolnego? Gdy Twój partner wieczorem zaczyna z Tobą rozmowę, Ty rzucasz: „nie przeszkadzaj, pracuję”? Odrzucasz zaproszenia znajomych na spotkania, ograniczając życie towarzyskie do absolutnego minimum? Nie odbierasz telefonów od rodziców, bo jesteś w firmie i nie chcesz odrywać się od swoich zadań? A może przeciwnie – nie przykładasz się do wykonywania swoich obowiązków służbowych, bo nie masz siły lub chęci do pracy?

Takie sytuacje od czasu do czasu zdarzają się każdemu. Nie oznacza to, że jesteś złym człowiekiem, pracownikiem, rodzicem czy przyjacielem. Ale jeśli tego rodzaju zdarzenia mają miejsce często, to może oznaczać, że została zaburzona równowaga między życiem zawodowym a prywatnym. Wtedy albo poświęcasz zbyt dużo energii i uwagi pracy, zaniedbując swoje szczęście osobiste. Albo skupiasz się na życiu prywatnym, sprowadzając pracę do przykrego obowiązku mającego tylko cel finansowy.

Brak balansu między pracą a życiem pozazawodowym może prowadzić do bardzo przykrych konsekwencji, takich jak stres, wypalenie zawodowe czy depresja. Warto więc zadbać o siebie i podjąć kroki prowadzące do osiągania korzyści zarówno z satysfakcjonującej pracy, jak również z wypoczynku, rozwoju osobistego oraz relacji z ludźmi.

 

Co to jest równowaga między życiem zawodowym a osobistym?

Równowaga między życiem zawodowym a osobistym jest czasem błędnie utożsamiana z kontrolowaniem godzin pracy (unikaniem pracy po godzinach, w domu, w czasie weekendów, świąt czy urlopów). A tymczasem w tej koncepcji chodzi o to, żeby osiągnąć satysfakcję z całości swojego życia, a nie tylko jednej jego części.

U podstaw idei leży przekonanie, że należy czerpać zadowolenie i korzyści z każdego aspektu życia – pracy, relacji, samorozwoju, hobby itp. To oznacza m.in., że nie warto tkwić na nielubianym stanowisku np. z pobudek finansowych. Ale znaczy również, że praca połączona z pasją może zajmować znacznie więcej czasu niż 8 godzin dziennie.

Przyjęło się też uważać, że problem dotyczy tylko pracy. Ale w wielu sytuacjach jest odwrotnie – obniżamy jakość życia zawodowego (np. zaniedbujemy obowiązki, nie realizujemy celów, tracimy szansę rozwoju) przez skupianie się na sprawach osobistych (np. odbudowywaniu relacji w rodzinie, wychowywaniu dziećmi, walce z chorobą). Może też być i tak, że praca jest stawiana w centrum tylko dlatego, ze podświadomie uciekamy w nią od problemów domowych.

Harmonia między życiem profesjonalnym a prywatnym jest to więc świadome i dostosowane do indywidualnych preferencji planowanie całego swojego życia. Z uwzględnieniem wyznawanych wartości, odczuwanych potrzeb, wyznaczanych sobie granic, możliwości własnego ciała i umysłu, ale także oczekiwań najbliższych nam osób.

 

Jaki wpływ na życie ma zachowanie harmonii?

Życie w równowadze jest to w istocie życie w zgodzie z samym sobą. A dzięki temu można osiągnąć wiele istotnych korzyści, w tym:

• zwiększenie poziomu ogólnego zadowolenia z życia,
• poprawienie efektywności w pracy,
• zredukowanie stresu, frustracji i innych negatywnych emocji,
• odzyskanie energii oraz chęci do działania i aktywności,
• ukierunkowanie wysiłków na osiąganie ważnych celów zawodowych i prywatnych,
• skupienie się na sobie i swoim szczęściu, ale z poszanowaniem innych osób,
• obniżenie ryzyka wystąpienia wypalenia zawodowego,
• zmniejszenie ryzyka wystąpienia problemów o charakterze psychicznym, np. depresji.

 

Kogo może dotknąć problem braku równowagi w życiu?

Problem z wyważeniem życia zawodowego i pozazawodowego może pojawić się u każdego z nas. Warto więc sprawdzić, jak radzisz sobie w tym obszarze. A jeśli faktycznie w Twoim życiu dominuje jedna ze sfer, to kluczowa będzie odpowiedź na pytanie, która część tak naprawdę zaburza balans. Dopiero mając świadomość własnej sytuacji, można podjąć kroki naprawcze po to, by lepiej poczuć się we własnym życiu.

Warto wspomnieć, że są zawody, w których brak balansu życiowego jest bardzo częstym zjawiskiem. Praca często dominuje np. u menedżerów, właścicieli firm oraz pracoholików. Ale zdarza się to równie często u osób wykonujących czynności wiążące się z dużą odpowiedzialnością lub zadania istotnie wpływające na życie innych, np. lekarze, prawnicy, ekolodzy czy artyści. Z kolei życie prywatne jest przedkładane nad zawodowe w sytuacji osób przeżywających trudne sytuacje osobiste, np. chorobę, rozwód czy śmierć. A także u pracowników zajmujących się pracą m.in. niskopłatną, stresującą, poniżej możliwości i umiejętności, pod nadzorem niekompetentnego menedżera lub w niesatysfakcjonujących warunkach.

Są również ludzie o cechach osobowości predysponujących do nadmiernego poświęcania się jednemu tylko aspektowi życia. Ale to już zupełnie inny, bardzo szeroki temat – poruszę go już niebawem w osobnym artykule.

 

Co można zrobić, by odzyskać równowagę w swoim życiu?

Gdy obowiązki powodują, że nie ma już miejsca na przyjemności, albo gdy praca staje się utrapieniem, od którego ratunkiem jest ucieczka w rozbuchane życie towarzyskie – oto moment, w którym należy powiedzieć sobie „stop” i zacząć wprowadzać zmiany. I wcale nie jest potrzebne wiele, by odczuć realną poprawę satysfakcji z życia. Oto kilka pomysłów!

Wyznacz cele i priorytety 

Zastanów się, co jest dla Ciebie kluczowe w życiu i podążaj w tym kierunku. Zadaj sobie pytanie, co jest dla Ciebie najważniejsze – zawodowo i prywatnie. Rozważ, czego najbardziej potrzebujesz i co cenisz. Przypomnij sobie, jakimi wartościami chcesz kierować się w życiu. Zrób listę rzeczy, które sprawiają Ci przyjemność i wywołują uśmiech na twarzy.

Zachowaj zdrowy rozsądek 

Nie popadaj od skrajności w skrajność, ale zachowaj zdrowy umiar. Możesz pracować po godzinach i rozmawiać o sprawach firmowych w domu. Możesz w pracy martwić się problemami rodzinnymi lub – jeśli jest to zgodne z zasadami w Twojej firmie – wyjść do lekarza w godzinach pracy. Ale zadbaj o to, by wszystkie sfery harmonijnie łączyły się, stanowiły spójną całość i nie wpływały negatywnie na siebie nawzajem.

Przeanalizuj swoją sytuację 

Spójrz obiektywnie na swoje życie. Czy nie bierzesz na siebie zbyt wiele obowiązków? Czy dane zadanie naprawdę jest tak ważne, by poświęcać na nie cały weekend? Czy nie uciekasz w pracę przed kłopotami osobistymi? A może obijasz się w pracy, której nie znosisz, ale boisz się zmienić ją na inną?

Postaw na dobrą organizację 

Sięgnij po poradniki na temat zarządzania czasem i organizacji pracy. Znajdziesz tam mnóstwo prostych i praktycznych sposobów na to, by wykonywać swoje zadania szybciej oraz bez uszczerbku na jakości. Co więcej, te porady mogą okazać się niezwykle pomocne również na gruncie prywatnym (np. załatwianie formalności, kontrolowanie rachunków, codzienna logistyka w drodze do pracy, szkoły, uczelni).

Kontroluj perfekcjonizm 

Gdy to możliwe, daj sobie trochę luzu. Nie zawsze to jest realne, ale od czasu do czasu – czemu nie? Nie musisz zawsze dopinać wszystkiego na ostatni guzik. Pamiętaj, że ideały i superbohaterowie z kreskówek nie istnieją. Gdy raz na czas odpuścisz sobie i zamiast domowego obiadu podasz rodzinie posiłek zamówiony na telefon, naprawdę nic złego się nie stanie.

Poćwicz asertywność 

Naucz się mówić „nie”. Rozróżniaj zadania, które naprawdę musisz lub chcesz wykonać, od tych, które powinieneś lub możesz zrobić. W tym drugim przypadku daj sobie prawo do odmowy lub przełożenia realizacji na później. Zobaczysz, że od razu nabierzesz większej chęci do życia i z impetem zabierzesz się za działanie.

Oddawaj się swoim pasjom 

Nawet jeśli praca jest Twoim największym hobby, to na pewno są też inne zajęcia, które sprawiają Ci satysfakcję. By w pełni korzystać z życia, działaj w wielu jak najbardziej zróżnicowanych obszarach. Podróżuj po świecie, ucz się nowych umiejętności, graj w kapeli rockowej, maluj akwarele lub ikony, a może nawet spróbuj jakiegoś wolontariatu.

Pielęgnuj relacje z bliskimi

Najbardziej wciągająca praca nie powinna stać na przeszkodzie w budowaniu dobrych, zdrowych relacji z ludźmi. Warto codziennie wygospodarować czas dla najbliższych, a od czasu do czasu spotkać się ze znajomymi. Co więcej, nawet w czasie pracy można dbać o relacje międzyludzkie – pomagać współpracownikom oraz nawiązywać nowe znajomości.

Wsłuchaj się w siebie 

Naucz się odczytywać sygnały płynące z Twojego ciała oraz umysłu i podążaj za nimi. Czasem poczujesz, że jesteś w stanie pracować dłużej, a odpoczywać mniej. Wtedy możesz spać zaledwie cztery godziny i zrealizować dodatkowy pasjonujący projekt zawodowy. Ale w odpowiedniej chwili Twój organizm wyśle Ci znak, że nadszedł już właściwy moment na relaks, sen, spacer, a może nawet wyjazd na dłuższy urlop. Wtedy posłuchaj siebie i odłóż pracę na bok.

***

Powyżej zaprezentowałam tylko kilka sprawdzonych sposobów prowadzących do osiągnięcia zdrowego balansu w życiu. Jeśli jednak czujesz potrzebę głębszej pracy nad poprawą swojego codziennego funkcjonowania, zapraszam do kontaktu ze mną. Pamiętaj, że dobry coach lub dobry psycholog może pomóc Ci sprawniej i szybciej osiągnąć cele, również te związane z wprowadzaniem równowagi między życiem profesjonalnym a osobistym. I co ważne, nawet nie musisz wychodzić z domu, by skorzystać z fachowej pomocy w czasie coachingu online lub psychoterapii online.

 

mgr Anna Báthory

Coach, Psychoterapeuta w Gabinet Psychoterapii i Coachingu Anna Báthory

Coaching Online, Psychoterapia Online, Gabinet Kraków, Tarnów